Kısır çiftlerde tüp bebek uygulaması sırasında elde edilen ve kullanılmayan embriyoların dondurulması pek çok açıdan yararlı. En önemli avantajı kadın veya erkeğin yeni bir uygulamanın yapılması için herhangi bir tedaviye gereksinim duymamaları.

Tüp bebek uygulamalarına başlamadan önce kadın ve erkek çeşitli tetkiklerden ve tedavilerden geçer. Tedavi aşamalarında gerek kadın gerekse erkek pek çok yan etkinin ektisi altında kalabilir. Tüm işlemlerin ardından uygulamalarda çoğu zaman 1 hatta 3’ten fazla embriyo elde edilebilir. Ancak çoğul gebelik riskini en aza indirmek için genel yaklaşım en fazla 3 embriyo transfer etmektir. Arta kalan embriyolarla ne yapılacağı bu aşamada büyük önem taşır. Yeniden yapılacak bir tüp bebek uygulamasında tedavi aşamalarının tekrar edilmeyecek olması nedeniyle, embriyoların dondurulması en uygun yöntem olarak karşımıza çıkar.

Embriyoların dondurularak değerlendirilmesi hastaya hem ekonomik hem de psikolojik bir avantaj sağlar. Ayrıca embriyo dondurma işlemi tüp bebek uygulamalarında başarı şansını arttıran bir işlem olarak da değerlendirilebilir.

Embriyo nasıl dondurulur?
Embriyo dondurma ve çözme işlemi için embriyolar kimyasal maddelerle (kriyoprotektan) dengelenir. Ardından soğutulup -196 santigrad derecede sıvı nitrojen içinde depolanır. Çözüldükten sonra da krioprotektan (koruyucu kimyasal maddeler) ortamından uzaklaştırılarak ileri gelişimi sağlamak için özel kültür ortamlarının içine alınır.

Her iki işlemde çok dikkatli yapılmalı. Hücre yapısının korunabilmesi için hücrelerin düşük hızda su kaybetmeleri buna bağlı olarak da yavaş soğutma yöntemi ile dondurulmaları sağlanır. Soğutma sırasında medium içindeki saf su katılaşır. Sonuçta hücreye göre daha yoğun bir hal alır. Ancak yavaş soğutma yöntemi ile ufak hacimler soğutulduğunda bu kez aşırı soğuma oluşur. Solüsyon donma sıcaklığının altına kadar soğutulduğu halde buz kristalleri oluşur. Bu işlem çok ani olursa embriyolar zarar görür. Zarar görmeyi engellemek için seeding adı verilen bir teknikle buz kristalleri çok yavaş oluşturulur.

Dondurmanın yararı nedir?
Rutin tüp bebek ve mikroenjeksiyon uygulamalarında embriyo dondurmayla gebelik oranları %35-40 arasında değişir. Aynı siklusda gebelik elde edilmiş ve kalan embriyolar dondurulmuşsa bu kez gebelik oranı %50 kadar olur.

Dondurma işleminin etkisini bir örnekle açıklayalım. Bir kadından aynı adet döneminde 6 adet embriyo elde edildiğini ve bunların 3 tanesinin transfer edildiğini varsayalım. Kalan 3 tanesinin de dondurulduğunu düşünelim. Transfer edilen embriyolar ile tekiz gebelik elde edilmiş olsun. Bu bebek 40 hafta sonra doğar. Bebek 3 yaşına geldiğinde anne ve babası ikinci bir çocuğa karar verirse, bu kez önceden dondurulmuş embriyolar kullanılarak yeniden tekiz gebelik elde edilebilir. Bu durumda aslında aynı batında elde edilen embriyolardan değişik dönemlerde çocuk sahibi olunabilir.

Çiftlerden izin belgesi alınarak dondurulan embriyolar, Türkiye’de 1997 yılında yürürlüğe giren bir yasayla 3 yıl boyunca sıvı nitrojen içerisinde saklanabilir.