YETİŞKİNLİĞE ZORLU BİR İLK ADIM;

ERGENLİK


“Artık büyüdün bunları kendi başına halletmen gerekir”

ya da

“Daha dur bakalım henüz küçüksün”

Ergen gençlerin en çok şikayet ettikleri cümleler bunlar. Ergenlik dönemindeki gençlerin dünyalarında fiziksel, duygusal ve zihinsel bir çok değişim olmaktadır

Unutulmaması gereken hatta sıklıkla hatırlanması gereken bir şey vardır ki, ergen “hem küçük hem büyük değildir”, o ne küçük ne büyüktür, o ERGENdir.

Ergenlik dönemi 11-12 yaşlarında başlayıp yirmili yılların başlangıcına kadar süren, hızlı bedensel, ruhsal, sosyal değişiklikleri içeren dönemin genel adıdır. Çocukluktan çıkıp, yetişkinliğe adım atmak için gerekli beceri, bilgi ve tutumların kazanıldığı bir geçiş dönemidir.
Ergenlik dönemindeki bedensel değişiklikler erkeklerde ortalama 12-14 yaşlarına rastlar. Kızlar ise bu döneme biraz daha erken girerler.
Ergenliğin başlangıcı olarak genellikle biyolojik yapı değişikliklerinin başlaması gösterilir. Beyindeki hipofiz bezi büyüme hormonları ve iki gonadotropik hormonun salınmasını sağlar. Büyüme hormonu fiziksel büyümeyi hızlandırır. Gonadotropik hormonlar üreme ile ilgili birincil cinsiyet organlarını büyütür ve işlevsel olarak olgunlaştırır.

ERGENDE NORMAL DUYGU, DÜŞÜNCE VE DAVRANIŞ GELİŞİMİ
1. Bağımsızlaşma (ya Doğru)
o Kimlik oluşumu için çaba sarf etme,
o Kendi bedenine ve duygularına yabancı olma,
o Kendini beceriksiz, sakar hissetme,
o Kendine odaklanma, yüksek beklentiler ve zayıf kendilik değeri arasında değişim gösterme,
o İlgilerini ve giyim tarzını arkadaş grubuna göre ayarlama,
o Değişken ruh hali,
o Kendini ifade etme becerisinde gelişme,
o Anne-babanın mükemmel olmadığını görme ve onların hatalarını dile getirme,
o Anne-babaya karşı olan duygularını daha az göstermeye başlama,
o Zaman zaman kabalaşma
o Çoğu zaman ailesinin, kendisinin bağımşızlaşmasını engellediğine inanma,
o Özellikle sıkıntılı olduğu zamanlarda çocukça davranışlar sergileme.
2. Cinsellik
o Utangaçlık, çekingenlik ve kendine güvensizlik,
o Kızlarda erkeklere oranla daha erken gelişim,
o Karşı cinse ilgide artma,
o Kendinde ve başkalarında fiziksel görünüme önem verme,
o Duygularda hızlı değişim,
o Normal olamama ve beğenilmeme endişesi taşıma.
3. Duygular, Değerler ve Kişisel Tercihler
o Kuralları ve sınırları deneme, zorlama,
o Analiz ve sentez yapma becerisi geliştirme,
o Özet düşüncelere sahip olma,
o İdealler geliştirme ve kendine bir rol-model seçme,
o Daha tutarlı bir vicdan gelişimi,
Ergenin Duygusal Gelişimle İlgili İhtiyaçları ve Kaygıları
Ergen karamsarlık, huzursuzluk ve iç sıkıntısı gibi hoşa gitmeyen duygulardan bunalır. Kendisine güven verecek ve duygusal durumların yaşa bağlı, bu çağa has ve geçici olduğunu anlatacak bir anne-babaya ihtiyacı vardır.
"Anlaşılmamak" ergenlerin en belirgin sorunlarındandır. Anne ve babanın onu eleştirmeden, küçümsemeden, yargılamadan dinlemesi ve kendisini anlatmasına fırsat tanıması onu rahatlatacaktır.
Ergenin, yeni ses tonuna ve ifade tarzına uyum sağlamada ve değişen bedensel hareketlerini kontrol etmede de anne-babaya ihtiyacı vardır.
Ergenin Cinsel Gelişimle İlgili İhtiyaçları ve Kaygıları
Ergen, bedensel enerjisini yararlı alanlara yöneltme ve cinsel olgunlaşma sonucu ortaya çıkan yeni durumlara uyum sağlama ihtiyacındadır. Sık sık oluşan sivilcelerden dolayı kaygılanırken sakal ve bıyık çıkışında akranlarından geç kalmış olmak üzüntü konusu olabilir.
Ergenin Sosyal Gelişimle İlgili İhtiyaçları ve Kaygıları
Bir gruba ait olma duygusu sosyal gelişme için önemli bir duygudur. Girmek istediği çevre tarafından benimsenmemek genç için üzüntü kaynağıdır.
Ergenler, bu çağlarında oldukça önemli olan konuşmak veya çene çalmak eylemini buluştukları yerde, telefonda, internette vb gerçekleştirirler. Bu tür durumlarda kenarda kaldıkları gözlenen bazı ergenler, muhtemelen bir güvensizlik nedeniyle veya bir iç çatışma yüzünden yeterince kendilerini ifade edememektedirler.
Bu ergenlerin anne babaları ve eğitimciler tarafından gözlenmeleri ve sorunları ile ilgilenilmeleri gerekir.
Ergenlik dönemindeki birey, tutum ve davranışlarını örnek alacağı, kendisini onlarla özdeşleştireceği uygun modellere ihtiyaç duyar. Modelin kişiliği sosyal gelişme açısından önemlidir. Erkek çocuğun baba ile, kız çocuğun anne ile özdeşlik kurabilmesi gerekir. Anne ve babanın ev içi rollerindeki aksaklıklar ergenin uygun olmayan modelleri görmesine yol açar, bu da ergenin gelişiminde aksamalara neden olabilir.
Ergenin Kişisel Gelişimle İlgili İhtiyaçları ve Kaygıları
Otoriteye karşı olma, söz dinlememe, eleştirme, hata bulma ergenin tutumlarındandır.
Gelişme döneminde anne-baba tarafından bazen çocuk, bazen yetişkin gibi algılanan birey, ne zaman ne şekilde davranacağını bilemez. Gelişmekte olan bedenine, cinsel ve duygusal değişimlerine ayak uyduramaz, "Kimlik karmaşası"na düşebilir.
Yetişkinin baskılı ve disiplinli davranmaktan çok, ergene karşı sevgi gösteren, güven veren, önemseyen ve değer veren bir tutum içine girmesi onun kimlik geliştirmesini kolaylaştıracaktır.
Ergen, birbirinin karşıtı duygular dile getirebilir, yetişkinin uzaktan denetimine ihtiyaç duyar. Aynı zamanda anne-babanın ve yetişkinin güvenini kazanmaya, kendisine güvenilen bir insan olmaya ihtiyaç duyar. Kendisine güven duyulmaması onda kaygı yaratır.
Ergenlikteki İlgilerin Özellikleri
Biyolojik ve cinsel gelişmeyle birlikte duygularda coşku artmış, kavrama gücü çoğalmıştır. Bunlara dayalı olarak öğrenme isteği artar, ilgi duyulan konular zenginleşir. Öte yandan bazı ilgiler söner ve yerini başka ilgilere bırakır.
Ergenliğin sonlarına doğru ilgi duyulan konulardaki devamlılık daha belirginleşir. Ergenlerin okul dışındaki uğraşları hiçbir zaman işe yaramaz çalışmalar olarak düşünülmemelidir.
Ergenler serbest zaman uğraşları ile, yetenekli oldukları alanları öğrenebilirler; başarılı olabilecekleri veya olamayacakları alanları tanırlar; yaratıcılıklarını geliştirebilirler. Bu tip uğraşlar bireye öğrenme fırsatı sağlar.
Serbest zaman uğraşları sosyalleşmeyi yani grup yaşantısını öğrenmeyi, başkaları ile işbirliği içinde bir arada yaşamayı sağlar.
Ergenin Gelişim Görevleri
Sağlıklı bir yetişkin olabilmesi için ergenin bu dönemde başarması gereken gelişim görevleri vardır:
· Cinsel rolünü kabullenme ve bu role uygun davranış örüntüleri geliştirebilme.
· Duygusal bağımsızlığını kazanma ve kendisiyle ilgili önemli kararları kendi başına verebilme.
· Yaşıtları içinde kabul görme ve arkadaşlık, işbirliği, liderlik yeteneklerini geliştirebilme.
· Çatışan değerleri uzlaştırma ve kendi yaşına özgü bir yaşam felsefesi geliştirebilme.
· Meslek seçimi için gerekli ön hazırlıkları yapma ve kendine en uygun olan mesleği seçebilme.
· Öz kimliğine ulaşma ve bunu kabullenme.
Bu görevlerdeki başarı ya da başarısızlık geniş ölçüde yetişkinlikteki uyumu ve başarıyı etkiler.

mf yayıncılık(kaynak gösterilmeden yayınlanamaz)