Tetanoz Hakkında Bilmedikleriniz

Tetanoz Aşısı nedir, Nasıl Etki eder?

Canlılarda hastalık nedeni olabilecek mikropların özel işlemlerden geçirilmesi sonucu, hastalık yapıcı etkileri yok edilmiş ancak vücudun savunma sistemini uyaracak nitelikleri korunmuş tıbbi ürünlere aşı denir. Aşılar vücutta savunma mekanizmasını uyararak hastalık etkenini tanıyan ve bu etkenle karşılaşıldığında onu yakalayıp yok eden koruyucu maddelerin oluşmasını sağlar. Bu şekilde aşılanan kişi aşılandığı hastalıklara karşı bağışık yani dirençli olur. Oluşan direnç belli bir süre için vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır. Ancak oluşan direnci belirli aralıklarla yeniden güçlendirmek gereklidir.

Tetanoz nedir?

Kazıklı humma, çene kilitlenmesi olarak da bilinen tetanoz hastalığının nedeni toprak, toz, hayvan atıkları ve kirli araç-gereçlerin yüzeylerinde bulunan Clostridium Tetani bakterisidir. Tetanoz mikrobu kirli yara, temiz koşullarda yapılmayan doğumlar ve uygun kesilip bakımı yapılmayan göbek kordonu gibi ortamlarda çoğalarak hastalığa neden olur. Tetanozun ilk belirtisi çene kaslarında kasılmalardır. Bu belirtiyi, boyun kaslarında kasılma, yutma güçlüğü, karın kaslarında kasılma, kas spazmları, terleme, ateş ve havale izler. Yenidoğan Tetanozuna yakalanan bebekler normal doğarlar, ancak doğumdan sonraki 3–28 gün arasında emmeyi bırakırlar. Kaslarında kasılmalar ortaya çıktığında vücutları kaskatı, gergin bir hal alır. Anne Tetanozu ise gebelik, doğum sırasında veya lohusalık döneminde annede; tetanoz belirtilerinin görülmesidir.

Tetanoza nasıl yakalanılır?

Yenidoğanlar; temiz şartlarda yapılmayan doğumları takiben göbek kordonunun bakımının uygun yapılmaması veya üzerinin temiz olmayan maddelerle kapatılmasıyla tetanoza yakalanabilirler. Anneler ise, kesici-delici yaralanmalar, düşükler ve doğumlar sırasında

kullanılan aletlerin kirli olması sonucunda tetanoza yakalanabilirler. Enfeksiyon etkeni ile karşılaştıktan sonra belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre genellikle 3–10 gün arasındadır. Bu süre 3 haftaya kadar uzayabilir.

Tetanoz önemli bir hastalık mıdır?

Evet. tetanoz hastalığı tedavi edilmez ise çoğunlukla ölüm ile sonuçlanan bir hastalıktır. Tetanoz vakalarının %70-100\'ü ölümle sonuçlanır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre her yıl dünyada 450,000 bebek, yaşamlarının ilk ayı içinde yenidoğan tetanozuna ve 40,000 anne de anne tetanozuna bağlı olarak ölmektedir.

Neden aşı gereklidir?

Hastalığa karşı korunmanın tek yolu tetanoz (Td) aşısıdır. Hastalığın geçirilmesi bağışıklık sağlamaz. Bir kişinin tetanoza karşı bağışık hale gelmesi için en az 3 doz tetanoz aşısı (Td) ile aşılanması gerekmektedir.

En çok kimler risk altındadır?

Yaralanma veya cilt bütünlüğü bozulan her birey aşısız olduğu sürece risk altındadır. Daha önce aşılanarak bağışıklık oluşturulmuş olsa dahi son aşı dozundan sonra 10 yıldan daha uzun bir süre geçmiş olması risk altında olmak anlamındadır.

Anne adayları ve dolayısı ile bebekler de doğum esnasında mikroplarla karşılaşabileceğinden risk grubundadırlar.

Yenidoğanlar
- Evde sağlık personeli yardımı olmadan yapılan doğumlar
- Göbeğin kirli aletlerle kesilmesi (jilet, makas)
- Hastanede doğum olsa dahi göbek kordonu bakımının temiz yapılmaması
- Toprağa yatırma gibi yanlış alışkanlıklar gibi nedenlerle risk altındadırlar.

Anneler
- Gebelikleri sırasında sağlık kontrolüne gitmemeleri
- Kesici-delici alet yaralanmalarına maruz kalmaları
- Doğumun sağlıklı koşullarda ve temiz ortamda yapılmaması
- Lohusalık döneminde kirli yara bakımı gibi nedenlerle risk altındadırlar.

Tetanoz aşısı nasıl uygulanır?

Aşılama koldan enjeksiyon yolu ile yapılır. Ülkemizde yürütülmekte olan programa göre anne adayları doğum öncesi bakım esnasındaki kontrollerde en az iki doz tetanoz aşısı almaktadırlar. Tek doz aşının hiçbir koruyuculuğu yoktur, ikinci ve üçüncü doz ile bağışıklık sağlanıp pekiştirilir. Doğurganlık çağı boyunca tetanoza karşı bağışıklığın sağlanması için tetanoz aşılama takvimine uygun olarak toplam 5 doz tetanoz aşısı uygulanmaktadır.

Türkiye\'de Tetanoz bir sorun mudur?

Ülkemizde gebeliklerin tespiti ve izlemi yeterince yapılamadığından, doğumların tamamı sağlık personeli yardımı ile ve sağlıklı koşullarda yapılmadığından maalesef bir sorundur. Clostiridium Tetani bakterisi doğada bulunan bir bakteridir dolayısı ile mikrobun ortadan kaldırılması söz konusu değildir.

Anne ve Yenidoğan Tetanozu Eliminasyon Programı

MNT Eliminasyon Programı nedir?

Eliminasyon; bir hastalığın bir bölgede ya da ülkede görülmesinin tamamen engellenmesidir. “Anne ve Yenidoğan Tetanozu Eliminasyon Programı”; tüm gebe kadınlara gebelik dönemi kontrolleri ve aşılarının, temiz doğum olanaklarının sağlanması ve temiz göbek kordonu bakımı ve lohusa izlemi yolu ile anne ve yenidoğan tetanozunun ortadan kaldırılmasını hedefleyen bir programdır.

Tetanoz hastalığını ortadan kaldırmak için ne yapmak gerekir?

Tetanoz hastalığının görülmesini önlemenin en önemli yolu Tetanoz aşısıdır. Tüm gebe kadınlara en az iki doz, anne ve yenidoğan tetanozu açısından yüksek riskli bölgelerde yaşayan doğurganlık çağındaki 15–49 yaş arasındaki tüm kadınlara en az üç doz tetanoz aşısı uygulanması ile hem anne hem de doğacak olan bebek tetanozdan korunmuş olur. Aşının yanı sıra;

- Gebeliklerin sağlık kuruluşları tarafından tespit edilip izlenmesi,
- Anne adaylarının doğum öncesinde gerekli bakımı almaları ve konu hakkında gerekli bilgileri edinmeleri
- Annelerin doğumlarını sağlık kuruluşlarında ve temiz koşullarda gerçekleştirmeleri,
- Göbek kordonunun temiz aletlerle kesilmesi ve göbek bakımının uygun şekilde yapılması
- Lohusalık döneminde annenin yara bakımının uygun şekilde yapılması gerekmektedir.

Tetanoz Aşı Günleri

Tetanoz aşı günleri ne zaman uygulanacaktır?

Tetanoz Aşı Günleri 24 Nisan–18 Mayıs 2006\'da birincisi, 2006 sonbahar aylarında ikincisi ve 2007 ilkbahar aylarında üçüncüsü olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilecektir.

Tetanoz aşı günleri\'nde kimler aşılanacak?

Anne ve yenidoğan tetanozu açısından yüksek riskli bölgelerde yaşayan doğurganlık çağındaki 15–49 yaş arasındaki tüm kadınlara en az üç doz tetanoz aşısı uygulanacaktır. Aşı uygulanan her kadına sağlık ocağını her ziyaretinde yanında bulunduracağı bir Aşı Kartı verilecek ve saklaması söylenecektir.

Aşılamayı kimler, nerede ve nasıl yapacak?

Aşılama çalışmalarını Sağlık Bakanlığı ve Bakanlığın illerdeki temsilcileri olan Sağlık Müdürlükleri yürütecek, aşıyı da yine yakasında resmi kimlik belgesi taşıyan Sağlık Müdürlüğünün sağlık personeli uygulayacaktır. Tetanoz aşısı tüm Sağlık Ocakları ve Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezlerinde ücretsiz olarak uygulanmaktadır. Tetanoz Aşı günleri sırasında Sağlık Ocaklarının yanı sıra ev ev dolaşılarak sahada da aşılama hizmetleri yürütülecektir.

Daha önce aşılanmış olanların tekrar aşılanmasına gerek var mıdır?

Daha önce aşı uygulanmış ve aşı kartı olanların eğer eksik aşıları varsa, aşı takvimine uygun şekilde aşıları tamamlanacaktır.

Daha önce Tetanoz hastalığı geçirmiş olanların aşılanmasına gerek var mıdır?

Hastalığın geçirilmesi bağışıklık sağlamaz. Bir kişinin tetanoza karşı bağışık hale gelmesi için en az 3 doz tetanoz aşısı ile aşılanması gerekmektedir

ANNE VE YENİDOĞAN TETANOZU HASTALIĞININ GÖRÜLMEDİĞİ BİR TÜRKİYE HEDEFİNE ULAŞMAYA TOPLUM BİREYLERİ NASIL KATKIDA BULUNABİLİR?

Anne ve yenidoğan tetanozu hastalığının görülmediği bir Türkiye hedefine ulaşmada yapılabilecek faaliyetlere örnekler şunlar olabilir;

- Anne adayları gebelik oluştuktan sonra mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalı, gerekli olan doğum öncesi bakım ve aşılama hizmetlerini almalıdır.
- Doğumların sağlık personeli yardımı ile sağlık kuruluşunda ve temiz koşullarda yapılması, yenidoğanın göbek bakımının ve lohusalık dönemindeki annenin yara bakımının temiz ve uygun şekilde yapılması sağlanmalıdır.
- Toplumun önde gelen kişileri, sanatçıları, liderleri özellikle de Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları aşılama çalışmalarına katkıda bulunmalıdırlar.

Bu ve benzeri girişimlerle anne ve bebeklerimizin tetanoza karşı korunmalarını sağlayabilir ve ülkemizde aşıyla önlenebilir bir hastalık olan tetanozun görülmesine engel olabiliriz.