Yorum: #1
10-05-2010, 18:29
ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME
Adölesan dönemdeki hızlı büyüme enerji ve besin öğelerine olan gereksinimin artmasına neden olmaktadır (yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı ve pubertal gelişme ve fiziksel aktivite). Bu çağda bazal metabolizmada önemli artış vardır. Buna bağlı olarak enerji gereksinimi de artar. Gençlerin enerji gereksinimi yetişkinlerden fazladır Aşağıdaki tabloda yaş cinsiyete göre ihtiyaç duyulan kalori miktarı belirtilmiştir.
Yaş Erkek Kız
(Yıl) DMH/kg Kal/gün DMH/kg Kal/gün
10-12 36,5 x 1,75 2200 33,0 x 1,64 1950
12-14 32,5 x 1,68 2400 28,5 x 1,59 2100
14-16 29,5 x 1,64 2650 26,5 x 1,55 2150
16-18 27,5 x 1,60 2850 25,5 x 1,53 2150
Kas kitlesindeki artıştan dolayı protein gereksinimleri artmaktadır. Proteinler enerji sağlamalarının yanısıra hücrelerin yapıtaşı olduklarından büyüme-gelişme ve yıpranan hücrelerin yenilenmesi için de gereklidir.
Günlük enerjilerinin %50’si ve daha fazlası karbonhidratlardan karşılanmalıdır. Karbonhidratların kompleks karbonhidrat ve lifli gıdalardan zengin olması önerilmektedir.
Günlük enerjinin %25-%30’unun yağlardan gelmesi gerekir. Doymuş yağ oranının %10’un altında tutulması önerilmektedir.
Yağların yoğun enerji kaynağı olması nedeniyle toplam yağ alımındaki dikkatsiz kısıtlamalar enerji alımının yetersiz kalmasına, proteinlerin bu amaçla tüketilmesine ve de büyüme-gelişmenin kötü yönde etkilenmesine yol açabilir.
Vitamin ve minerallerin bazıları vücudun yapıtaşıdır, bazıları da vücutta oluşan kimyasal olaylarda düzenleyici olarak rol alırlar.
İskelet kitlesindeki artış kalsiyuma, kan hacmindeki artış demire ve de kas ve kemik dokularının üretimi için çinkoya gereksinimi arttırır.
Adölesanların günlük yaşamlarındaki yoğunluk nedeniyle ev dışında yemek yemek, öğün atlamak ve öğünler arası saatlerde bir şeyler atıştırarak açlığı bastırmak gibi alışkanlıkları çoğunlukla beslenme yetersizliğine neden olmaktadır. Öğün atlamak günlük beslenme gereksinimlerinin karşılanmasını sıklıkla engellemektedir. Adölesanın beslenme alışkanlıkları arasında en sık rastlanan öğün arası yemek yemektir.
Hızlı büyüme döneminde olan ve fiziksel aktiviteleri fazla olan adölesanların enerji gereksinimlerinin fazla oluşu, yüksek kalorili ara öğünleri gerekli kılmaktadır.
Gencin yaşam şekli, bilgisizlik nedeniyle kazanılan yanlış beslenme alışkanlıkları gerek kısa sürede gerekse daha ileri yıllarda ortaya çıkabilecek çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.
Yetersiz ve dengesiz beslenme büyümeyi yavaşlatır, bazı beslenme bozukluğu hastalıklarına neden olur ve de bulaşıcı hastalıklara karşı direnci düşürür.
Genel olarak ülkemizde çocuk ve gençlerde yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak görülen sağlık sorunları; zayıflık, şişmanlık, bu iki durumun neden olacağı hastalıklar, guatr, anemi ve diş çürükleridir.
Düşük ve çok düşük enerjili diyetler kesinlikle uygulanmamalıdır. Büyümenin yeniden hızlandığı bu evrede bu tür diyetler büyüme-gelişmeyi engeller.
Öğün atlanmamalı, öğün sayısı arttırılmalı, öğünlerde dört besin grubundan da olması sağlanmalıdır (Besin grupları:süt ve süt ürünleri, et, tahıllar, sebze ve meyveler).
Sebze ve meyvelerin, tam taneli unlu besinlerin, kuru baklagillerin tüketimi arttırılmalıdır. Yağ ve şeker içeriği fazla besin ve içecekler tüketilmemelidir.
Örnek beslenme
Kahvaltı:1 su bardağı süt,1 dilim peynir ,1 adet yumurta, 3-4 dilim ekmek,Reçel , bal, Zeytin,Yeşillik,
Kuşluk,1 porsiyon meyve
Öğlen yemeği:Etli sebze yemeği,Pilav veya makarna,Yoğurt,2-3 dilim ekmek,Salata,
İkindi: 1 porsiyon meyve,Tost
Akşam:Et,Sebze yemeği,Pilav veya makarna,Yoğurt,2-3 dilim ekmek,Salata,
Ara öğün 1-2 porsiyon meyve
mf yayıncılık(kaynak gösterilmeden yayınlanamaz)
Adölesan dönemdeki hızlı büyüme enerji ve besin öğelerine olan gereksinimin artmasına neden olmaktadır (yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı ve pubertal gelişme ve fiziksel aktivite). Bu çağda bazal metabolizmada önemli artış vardır. Buna bağlı olarak enerji gereksinimi de artar. Gençlerin enerji gereksinimi yetişkinlerden fazladır Aşağıdaki tabloda yaş cinsiyete göre ihtiyaç duyulan kalori miktarı belirtilmiştir.
Yaş Erkek Kız
(Yıl) DMH/kg Kal/gün DMH/kg Kal/gün
10-12 36,5 x 1,75 2200 33,0 x 1,64 1950
12-14 32,5 x 1,68 2400 28,5 x 1,59 2100
14-16 29,5 x 1,64 2650 26,5 x 1,55 2150
16-18 27,5 x 1,60 2850 25,5 x 1,53 2150
Kas kitlesindeki artıştan dolayı protein gereksinimleri artmaktadır. Proteinler enerji sağlamalarının yanısıra hücrelerin yapıtaşı olduklarından büyüme-gelişme ve yıpranan hücrelerin yenilenmesi için de gereklidir.
Günlük enerjilerinin %50’si ve daha fazlası karbonhidratlardan karşılanmalıdır. Karbonhidratların kompleks karbonhidrat ve lifli gıdalardan zengin olması önerilmektedir.
Günlük enerjinin %25-%30’unun yağlardan gelmesi gerekir. Doymuş yağ oranının %10’un altında tutulması önerilmektedir.
Yağların yoğun enerji kaynağı olması nedeniyle toplam yağ alımındaki dikkatsiz kısıtlamalar enerji alımının yetersiz kalmasına, proteinlerin bu amaçla tüketilmesine ve de büyüme-gelişmenin kötü yönde etkilenmesine yol açabilir.
Vitamin ve minerallerin bazıları vücudun yapıtaşıdır, bazıları da vücutta oluşan kimyasal olaylarda düzenleyici olarak rol alırlar.
İskelet kitlesindeki artış kalsiyuma, kan hacmindeki artış demire ve de kas ve kemik dokularının üretimi için çinkoya gereksinimi arttırır.
Adölesanların günlük yaşamlarındaki yoğunluk nedeniyle ev dışında yemek yemek, öğün atlamak ve öğünler arası saatlerde bir şeyler atıştırarak açlığı bastırmak gibi alışkanlıkları çoğunlukla beslenme yetersizliğine neden olmaktadır. Öğün atlamak günlük beslenme gereksinimlerinin karşılanmasını sıklıkla engellemektedir. Adölesanın beslenme alışkanlıkları arasında en sık rastlanan öğün arası yemek yemektir.
Hızlı büyüme döneminde olan ve fiziksel aktiviteleri fazla olan adölesanların enerji gereksinimlerinin fazla oluşu, yüksek kalorili ara öğünleri gerekli kılmaktadır.
Gencin yaşam şekli, bilgisizlik nedeniyle kazanılan yanlış beslenme alışkanlıkları gerek kısa sürede gerekse daha ileri yıllarda ortaya çıkabilecek çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.
Yetersiz ve dengesiz beslenme büyümeyi yavaşlatır, bazı beslenme bozukluğu hastalıklarına neden olur ve de bulaşıcı hastalıklara karşı direnci düşürür.
Genel olarak ülkemizde çocuk ve gençlerde yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak görülen sağlık sorunları; zayıflık, şişmanlık, bu iki durumun neden olacağı hastalıklar, guatr, anemi ve diş çürükleridir.
Düşük ve çok düşük enerjili diyetler kesinlikle uygulanmamalıdır. Büyümenin yeniden hızlandığı bu evrede bu tür diyetler büyüme-gelişmeyi engeller.
Öğün atlanmamalı, öğün sayısı arttırılmalı, öğünlerde dört besin grubundan da olması sağlanmalıdır (Besin grupları:süt ve süt ürünleri, et, tahıllar, sebze ve meyveler).
Sebze ve meyvelerin, tam taneli unlu besinlerin, kuru baklagillerin tüketimi arttırılmalıdır. Yağ ve şeker içeriği fazla besin ve içecekler tüketilmemelidir.
Örnek beslenme
Kahvaltı:1 su bardağı süt,1 dilim peynir ,1 adet yumurta, 3-4 dilim ekmek,Reçel , bal, Zeytin,Yeşillik,
Kuşluk,1 porsiyon meyve
Öğlen yemeği:Etli sebze yemeği,Pilav veya makarna,Yoğurt,2-3 dilim ekmek,Salata,
İkindi: 1 porsiyon meyve,Tost
Akşam:Et,Sebze yemeği,Pilav veya makarna,Yoğurt,2-3 dilim ekmek,Salata,
Ara öğün 1-2 porsiyon meyve
mf yayıncılık(kaynak gösterilmeden yayınlanamaz)